Jąkanie (znane również jako zacinanie się) to różnica w mowie, charakteryzująca się przerywanymi zakłóceniami w płynności wypowiedzi.
Jąkanie jest neurologicznie uwarunkowaną różnicą w mowie, która okresowo utrudnia fizyczne wypowiadanie się. Osoba jąkająca się doskonale wie, co chce powiedzieć, ale może powtarzać, przedłużać dźwięki lub zatrzymywać się w trakcie wypowiedzi. Często można zauważyć oznaki widocznego napięcia i wysiłku podczas próby wypowiedzenia słowa. Może również zdarzyć się, że osoba zmienia słowa lub frazy, aby wyrazić myśl w inny sposób.
Jąkanie to ukryta niepełnosprawność
Co najmniej 1 na 100 jąka się.
Jąkanie częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet.
8% wszystkich dzieci doświadcza jąkania przynajmniej przez pewien czas.
Najczęściej pojawia się między 2 a 5 rokiem życia.-
Może również rozpocząć się w wieku dorosłymw związku ze zmianami w funkcjonowaniu mózgu.
Jąkanie nie jest związane z określonymi cechami osobowości ani zdolnościami intelektualnymi.-
-
Jąkanie może być niewidoczne, ponieważ jego nasilenie się zmienia, a niektóre osoby mogą je maskować przed innymi.
Zobacz poniższy 2-minutowy film, aby dowiedzieć się, jak jąkanie różni się u różnych osób oraz poznać szybkie wskazówki dotyczące rozmowy z osobą, która się jąka.
Osoby płynnie mówiące często błędnie interpretują przyczyny zakłóceń w mowie u osób jąkających się. Jąkanie nie jest odzwierciedleniem kompetencji, umiejętności ani wiedzy - osoby jąkające się pracują w różnych zawodach, w tym w tych, które wymagają wysokiego poziomu umiejętności komunikacyjnych.
Częstotliwość i nasilenie jąkania mogą zmieniać się z dnia na dzień oraz w zależności od sytuacji. Jąkanie nie jest spowodowane lękiem, zdenerwowaniem ani ekscytacją, choć te emocje mogą nasilać objawy.
Cechy jąkania
Wzorce jąkania różnią się w zależności od osoby, podobnie jak sposoby radzenia sobie z momentami niepłynności mowy. Poniżej przedstawiono niektóre z najczęstszych cech jąkania.
Co możesz zauważyć i usłyszeć:
- Przedłużanie słów i dźwięków, np. „ssssssanktuarium”.
- Powtarzanie dźwięków, sylab lub słów, np. „ta-ta-ta-talerz”.
- Trudności z rozpoczęciem dźwięku lub słowa.
- Przerwane słowa lub pauzy w ich środku, np. „heli------kopter”.
- Używanie dodatkowych słów, takich jak „yyy” jako sposobu na rozpoczęcie trudnego słowa lub uniknięcie przerwania przez rozmówcę.
- Widoczne napięcie i sztywność twarzy oraz górnej części ciała podczas wysiłku związanego z mówieniem.
- Unikanie kontaktu wzrokowego podczas jąkania.
Co możesz przeoczyć:
- Zmiana słów lub szukanie alternatywnych sposobów wyrażenia tej samej myśli.
- Ograniczanie mówienia w sytuacjach, w których niepłynność mowy może nie być mile widziana.
- Unikanie lub obawy przed określonymi sytuacjami z powodu lęku przed negatywną reakcją innych.
- Proszenie o coś, czego się nie chce, ponieważ jest łatwiejsze do wypowiedzenia niż to, czego się faktycznie potrzebuje.
- Radzenie sobie z nieczułymi reakcjami otoczenia.
Źródła:
Action for Stammering Children: https://actionforstammeringchildren.org/about-stammering/stammering-facts/
Asha.org: https://www.asha.org/practice-portal/clinical-topics/fluency-disorders/
NHS UK: https://www.nhs.uk/conditions/stammering/
NHS UK Oxford Health: https://www.oxfordhealth.nhs.uk/cit/resources/stammering-dysfluency/
Stamma.org: https://stamma.org/about-stammering/what-stammering
Stamma.org: https://stamma.org/get-support/at-work/thriving-work
The Stuttering Foundation: https://www.stutteringhelp.org/training/what-makes-you-you-developing-child-who-stutters
Westtuter.org: https://westutter.org/careersuccess/for-employers/
Zwróć uwagę na te ikony Słonecznika:
Mogę potrzebować więcej czasu
Mam ukrytą niepełnosprawność