Astma

Astma to powszechne, długotrwałe schorzenie wpływające na drogi oddechowe w płucach - czyli przewody, które transportują powietrze do i z płuc. Zwykle powoduje objawy takie jak kaszel, świszczący oddech, duszności i uczucie ucisku w klatce piersiowej. Astma często zaczyna się w dzieciństwie, ale może również rozwinąć się u dorosłych.

Treści zawarte na tej stronie służą wyłącznie celom informacyjnym i stanowią ogólny przegląd poruszanej tematyki. Nie zastępują one profesjonalnej porady medycznej, diagnozy ani leczenia. Jeśli podejrzewasz, że masz astmę, zalecamy zasięgnięcie szczegółowych informacji. Informacje zawarte na tej stronie mogą ulec zmianie bez uprzedzenia

Astma to ukryta niepełnosprawność

Istnieje wiele rodzajów astmy, a każda osoba doświadcza jej inaczej. Utrudnia to rozpoznanie rodzaju astmy u danej osoby, jednak w większości przypadków leczenie przebiega w ten sam sposób. Choć astma jest chorobą przewlekłą, większość osób może nie odczuwać żadnych objawów dzięki dobremu leczeniu i planowi samokontroli.

Objawy astmy

Drogi oddechowe osoby chorej na astmę są objęte stanem zapalnym, aby zareagować w momencie kontaktu z jednym z czynników wywołujących astmę:

• Mięśnie wokół ścian dróg oddechowych napinają się, co sprawia, że drogi oddechowe stają się węższe.
• Wyściółka dróg oddechowych ulega stanowi zapalnemu i zaczyna puchnąć
• Lepki śluz lub flegma mogą się czasami nagromadzić, co prowadzi do zwężenia dróg oddechowych

Te reakcje utrudniają oddychanie i mogą powodować uczucie ucisku w klatce piersiowej, duszności, świszczący oddech lub kaszel. Mogą również prowadzić do ataku astmy.

Osoba z astmą może mieć:

• Inhalator zapobiegawczy do codziennego stosowania. 
• Inhalator doraźny do stosowania w przypadku objawów astmy, zgodnie z zaleceniami, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia objawów i ataków astmy.
• Pisemny plan postępowania przy astmie, zawierający informacje o jej wpływie na daną osobę oraz sposobach radzenia sobie z nią.
• Regularne przeglądy astmy u lekarza lub pielęgniarki specjalizującej się w astmie.

Rodzaje astmy

Astma alergiczna
Ten rodzaj astmy jest wywoływany przez alergeny, takie jak pyłki, sierść zwierząt czy roztocza kurzu. Dlatego ważne jest, aby osoby z astmą alergiczną unikały czynników wyzwalających astmę, o ile to możliwe. Zwykle mają one inhalator zapobiegawczy, który stosują codziennie, oraz inhalator doraźny, którego używają w przypadku wystąpienia objawów astmy. Około 80% osób z astmą alergiczną ma również powiązane schorzenia, takie jak katar sienny, egzema czy alergie pokarmowe.

„Sezonowa” astma
Niektóre osoby mają astmę, która nasila się tylko w określonych porach roku, na przykład w okresie pylenia lub gdy jest zimno.

Astma związana z pracą zawodową
Astma zawodowa to astma spowodowana bezpośrednio rodzajem wykonywanej pracy i jest zwykle odmianą astmy alergicznej. Na przykład osoba pracująca w piekarni może być uczulona na pył mączny, a pył z rękawic lateksowych może wywoływać objawy u osób pracujących w służbie zdrowia.

Astma niealergiczna
Astma niealergiczna to rodzaj astmy, który nie jest związany z alergenami, takimi jak pyłki czy kurz, i występuje rzadziej niż astma alergiczna. Przyczyny tego rodzaju astmy nie są dobrze znane, ale często rozwija się ona w późniejszym okresie życia i może być bardziej nasilona.

„Astma wysiłkowa”
Niektóre osoby doświadczają objawów astmy wywoływanych wyłącznie przez wysiłek fizyczny.
Często określa się to mianem „astmy wysiłkowej”, choć lepszym terminem jest „skurcz oskrzeli wywołany wysiłkiem fizycznym” (ang. exercise-induced bronchoconstriction, EIB). Wynika to z faktu, że skurcz i zwężenie dróg oddechowych (bronchokonstrykcja) nie są spowodowane samą astmą. EIB najczęściej dotyka sportowców wyczynowych lub osoby wykonujące intensywne ćwiczenia w bardzo zimnych warunkach.

Astma trudna do opanowania
Niektóre osoby zmagają się z tzw. astmą trudną do opanowania. Może być to spowodowane innymi problemami zdrowotnymi, takimi jak alergie lub trudnościami z regularnym przyjmowaniem leków zapobiegawczych.

Astma o ciężkim przebiegu
Około 4% osób z astmą cierpi na tzw. Astmę ciężką, która jest diagnozowana w specjalistycznej klinice leczenia astmy. Takie osoby mogą wymagać innych leków na astmę, na przykład długoterminowych tabletek sterydowych zmniejszających stan zapalny w drogach oddechowych lub nowej klasy leków zwanych biologicznymi, które pomagają lepiej kontrolować objawy astmy i zmniejszać ryzyko jej ataków.

Astma dorosłych (adult onset asthma)
Astma często zaczyna się w dzieciństwie, ale u niektórych osób diagnozowana jest po raz pierwszy dopiero w wieku dorosłym. Taki rodzaj astmy nazywa się astmą dorosłych lub późno pojawiającą się astmą.

Astma u dzieci
Astma dotyka około 1,1 miliona dzieci w Wielkiej Brytanii. U niektórych dzieci, u których zdiagnozowano astmę, objawy poprawiają się lub całkowicie ustępują w miarę dorastania. Jednak astma może powrócić w późniejszym okresie życia

Wpływ na codzienne życie i wyzwania z nim związane  

Czynniki wyzwalające astmę obejmują:

• Alergeny, dym papierosowy, zanieczyszczenia, wysiłek fizyczny lub infekcje dróg oddechowych
• Typowe czynniki obecne w pomieszczeniach, takie jak: roztocza kurzu, zwierzęta domowe, chemiczne substancje drażniące (np. środki czyszczące, farby i odświeżacze powietrza), pleśń i wilgoć.
• Hormony żeńskie, stres i niepokój, emocje oraz aktywność seksualna.
• Niektóre napoje alkoholowe, produkty spożywcze, narkotyki rekreacyjne.
• Warunki pogodowe. 

Więcej informacji na temat czynników wyzwalających astmę oraz sposobów radzenia sobie z nimi można znaleźć na stronie Asthma UK.

Pomoc i wsparcie, jakie możesz zaoferować

• Bądź świadomy najczęstszych czynników wyzwalających astmę. 
• Niektóre osoby dzielą się swoimi planami działania z rodziną i przyjaciółmi, aby inni wiedzieli, jak im pomóc.
• Wiedz, jak wyglądają inhalatory, aby w razie potrzeby pomóc komuś je znaleźć: Inhalatory mogą mieć różne kształty i rozmiary. Inhalatory doraźne (używane podczas ataku astmy) są zazwyczaj niebieskie. Inhalatory zapobiegawcze (stosowane codziennie w celu zapobiegania atakom) mogą być brązowe lub białe. Niektóre osoby używają również spejsera - to pusty plastikowy cylinder, który łączy się z inhalatorem i pomaga skuteczniej zażywać leki.
• Wiedz, kto jest przeszkolonym ratownikiem medycznym w Twoim otoczeniu i skontaktuj się z nim, jeśli ktoś ma atak astmy. W niektórych sytuacjach może być konieczne wezwanie pilnej pomocy medycznej (np. dzwoniąc pod numer alarmowy)

Źródła:

Asthma UK: https://www.asthma.org.uk/
British Lung Foundation: https://www.blf.org.uk/
WHO: www.who.int

Zwróć uwagę na te ikony Słonecznika